Anda berminat dengan falsafah??
Nak tau bagaimana pemikiran falsafah seseorang??
jika jawapan anda "ya"..
JEMPUT LAH BACA ^_^
1.1 PENDAHULUAN
Semenjak beberapa abad, dunia telah melalui fasa-fasa
peringkat perkembangan ilmu dalam sejarah tamadun kemanusiaan. Pengetahuan
mengenai alam dan segala sesuatu yang ada dalam kehidupan telah dikaji bagi
mendapatkan keyakinan dan kepastian terhadap sesuatu. Kebangkitan perkembangan
ilmu muncul disebabkan adanya kehendak dalam diri manusia yakni naluri ingin
mengetahui terhadap sesuatu Allah SWT telah mengurniakan akal kepada manusia
untuk berfikir dan mencari hikmah yang terkandung di sebalik semua yang berlaku
dalam kehidupan.
Maka di sini ilmu falsafah
memainkan peranan yang penting dalam perkembangan ilmu berkaitan kemanusiaan
dan kehidupan. Ia merupakan suatu ilmu yang membahaskan perihal konsep kepada
sesuatu pemikiran, mengkaji dan seterusnya menyelesaikan persoalan mengikut
kaedah pemikiran yang betul. Allah SWT telah menurunkan wahyu Al-Quran sebagai
panduan kepada umat manusia dalam membimbing akal yang bersifat terbatas untuk
berfikir dengan baik dan rasional.
Walaubagaimanapun, sejarah
juga telah merekodkan zaman kemajuan intelektual golongan ilmuwan Barat pada
awal era kurun ke-17 hingga zaman kini. Mereka lebih menggunakan kaedah
berfikir melalui keupayaan akal dan pancaindera sampai menafikan kewujudan
Pencipta dan alam ghaib seperti hari kiamat, syurga dan neraka, alam barzakh
dan sebagainya. Ramai tokoh ahli-ahli pemikir dari Barat lahir dan membawa
pelbagai teori, idea, dan falsafah tersendiri. Ini disebabkan beberapa faktor
yang mengakibatkan kemunculan kebangkitan yang berlaku di Eropah pada kurun
ke-16.
Pada masa itu, berlakunya
keruntuhan institusi gereja yang sekian
lama menjadi pusat rujukan masyarakat Barat yang hidup pada zaman yang
dinamakan zaman kegelapan. Hal ini kerana
falsafah pada mulanya berasaskan agama Kristian di mana gereja menjadi pusat
rujukan. Pihak gereja telah membuat pelbagai bentuk penindasan kepada golongan
bawahan dengan menekan dan menindas mereka yang tidak berupaya sehingga
menyebabkan berlaku reformasi yang dilakukan oleh para cendekiawan Barat
bangkit menentang penindasan tersebut.
Dalam masa yang sama,
tamadun Islam yang berkembang pesat turut menyumbang kepada kebangkitan Barat
dari zaman kegelapan. Ramai ilmuwan Barat datang ke negara-negara Islam dan
berusaha mempelajari dan mendalami ilmu daripada golongan ulama Islam sehingga
mereka terpengaruh dengan idea dan pemikiran sesetengah tokoh ulama Islam yang
terkenal seperti Ibnu Rusyd, Ibnu Sina, Al-Ghazali dan sebagainya. Oleh sebab
itu, berikutan ramai dari kalangan ilmuwan Barat menceburi pelbagai ilmu dari
tamadun Islam, mereka dapat melihat suasana dunia dengan perspektif minda yang
terbuka.
Perkembangan ilmu pengetahuan telah
tersebar dengan cepat di Eropah sehingga lahirlah kemunculan sains. Para ilmuan
Barat lebih mementingkan akal sebagai rujukan dalam berfikir dan bertindak. Ini
menyebabkan pihak gereja bimbang kerana pengaruh gereja tidak lagi berfungsi
kerana masyarakat Barat sudah beralih kepada keupayaan akal dan kemahiran sains
sebagai praktikal.
Sejarah menunjukkan kemasukan
falsafah dari zaman Yunani ke dalam institusi kegerejaan banyak mempengaruhi
perkembangan falsafah di Barat. Tetapi pihak gereja telah menyalahgunakan
peranan tersebut dan menindas masyarakatnya atas nama agama. Maka, apabila
ilmuan Barat yang mendalami ilmu kembali ke tempat mereka dan melihat
kepincangan yang berlaku oleh pihak gereja dalam masyarakatnya, berlaku konflik
di antara pihak gereja dan para ilmuan Barat yang mahu menolak peranan agama
dan gereja sehingga runtuhnya institusi kegerejaan pada masa itu.
Konsep pemikiran yang
dibawa oleh golongan Barat banyak bertujuan ke arah fahaman kebendaan di mana
mereka tidak mempercayai kewujudan yang ghaib. Oleh itu, timbul pelbagai
fahaman di kalangan ahli falsafah Barat. Falsafah yang dikenali sebagai
falsafah moden mempunyai dua aliran fahaman iaitu fahaman Rationalisme dan
Empiricisme.
2.1 LATAR BELAKANG GEORGE BERKELEY
George
Berkeley yang juga dikenali sebagai Bishop Berkeley dilahirkan pada 12 Mac 1685
di rumah keluarganya di Dysart Castle, berhampiran County Kilkenny, Ireland.
Beliau merupakan anak sulung kepada William Berkeley dan mendapat pendidikan di
Kelkenny College. Pada tahun 1707, beliau
menyempurnakan pengajian peringkat Master seterusnya di Trinity College, Dublin. Beliau telah berkahwin dengan Anne Forster, anak
perempuan kepada John Forster pada tahun 1728. Beliau meninggal dunia pada 14
Januari 1753, yang mana pada ketika itu beliau menjangkau usia 67 tahun. Berkeley
merupakan ahli falsafah yang mucul pada kurun ke-18. Beliau adalah tokoh
peralihan antara generasi falsafah post-cartesan pertama dan dua orang ahli
falsafah terakhir yang dikenali Falsafah Berkeley berjaya mempengaruhi sains
moden pada kurun ke-20. Berkeley telah memulakan kajian mengenai asas dan dasar
dalam falsafah semenjak beliau masih muda. Pada tahun 1710, beliau banyak menerbitkan
penulisannya sendiri. Beliau juga pernah menjadi salah seorang dari Bishop di
Gereja Anglikan pada tahun 1734, dan pernah menjadi Bishop Cloyne di Ireland
sampai masa beliau meninggal dunia di situ.
Berkeley merupakan seorang Bishop yang sangat baik,
selalu mengusahakan dan membahagikan masa melakukan kerja-kerja amal dan
kemasyarakatan seperti memberi dana keperluan kepada mereka dari segi ekonomi,
pendidikan dan kesihatan. Dalam masa
yang sama, Berkeley tidak melupakan usahanya dalam meneruskan tumpuan terhadap
falsafah dan sempat menerbitkan penulisan-penulisan yang dikaji oleh beliau. Beliau
merupakan ahli falsafah Anglo-Ireland terkenal dengan pencapaian utamanya iaitu
kemajuan teori yang dipanggil “immaterialisme” dan
kemudiannya dipanggil sebagai “idealisme subjektif”. Teori ini menafikan
kewujudan material dan kebendaan. Berkeley turut menafikan deria normal
terhadap “objek fizikal” yang ditimbulkan. Beliau menganggap bahawa
objek seperti meja ataupun kerusi itu bukan suatu kebendaan, bahkan ia adalah
idea yang dapat dicapai dan dilihat melalui deria penglihatan. Maka, hasil
keputusan melalui pemikirannya ini mendapati sesuatu itu tidak boleh wujud tanpa dilihat.
Penglibatan George Berkeley dalam
bidang falsafah dipercayai dipengaruhi oleh John Locke, Isaac Newton dan
Nicolas Malebranche terutamanya dari sudut sains dan matematik. Falsafah beliau
seterusnya telah berjaya mempengaruhi beberapa individu lain dalam berfalsafah.
Antara individu yang terpengaruh dengan falsafah dan idealisme George Berkeley iaitu ‘immaterialisme’ ini ialah David Hume,
Edmurd Burke, Immanuel Kant dan C. M. Turbayne.
3.1 GEORGE BERKELEY DAN
FALSAFAH
Beliau begitu berminat mengetahui tentang falsafah moden
dan telah membaca pelbagai buku karya ahli falsafah seperti John Locke,
Descartes, Malebranche dan lain-lain. Daripada Descartes, Berkeley mengekalkan
kepercayaan bahawa sesuatu itu tidak jelas selagi tidak bertunjangkan
pengamatan melalui berfikir. Selain itu, beliau juga mengambil fahaman idea
daripada Malebranche yang mana beliau mengetahui sesuatu objek dan realiti yang
berkaitan dengan minda, adalah tidak terbatas dan minda merupakan sumber yang mudah
difahami. Berkeley juga turut terpengaruh dengan idea Locke, beliau mendapati
empiris itu adalah datang dari minda yang berfikir. Daripada kesemua ini,
Berkeley mendapati bahawa masalah-masalah seperti gambaran yang kaku, misteri
kebendaan yang mana di sebalik semua ini, terdapat sesuatu yang tidak kena
melalui apa yang dinamakan sebagai tanggapan.
Semasa menuntut di Kolej
Trinity, George Berkeley telah memulakan hasil karyanya yang pertama iaitu An
Essay towards a New Theory of Vision. Selepas itu, beliau meneruskan usaha
dengan menyumbang pelbagai karya hasil tulisannya sendiri seperti A Treatise
Concerning the Principles of Human Knowledge, Three Dialogue between
Hylas and Philonous, De Motu, Alciphron, The Analyst dan lain-lain. Prinsip
falsafah George Berkeley yang terkenal adalah esse is percipi.
Richard Schacht menyatakan
dalam bukunya yang bertajuk Classical Modern Philosophers, penggunaan
istilah ‘idea’ dalam karya dan falsafah George Berkeley serta pandangannya tentang
sifat idea manusia adalah mengikuti falsafah Locke dalam mempertahankan bahawa
segala perkara yang difahami secara langsung atau tidak langsung itu adalah
idea yang bertentangan dengan apa sahaja yang menyebabkan kita mempunyai idea
yang kita lakukan. Tiada idea yang terhasil
dari pemikiran manusia itu semula jadi dan bukan berasal dari pengalaman
persepsi. Oleh itu, pengetahuan itu menjadi suatu fungsi terhadap idea yang
manusia ada dan pengetahuan yang berasal atau berkaitan dengan idea yang datang
untuk menghasilkan pengalaman.
3.1.1 An Essay
towards a New Theory of Vision.
Dalam karya ini, Berkeley sering kali mengkritik
pandangan penulis optik, tajuk yang menglibatkan Molyneux, Wallis, Malebranche
dan Descartes dalam seksyen 1-51. Berkeley berhujah menentang ulamak klasik
optik dengan berpegang kepada dalamnya sesuatu ruang, sebagai jarak yang
memisahkan sesuatu yang melihat daripada objek yang dilihat. Berkeley mengandaikan
bahawa objek yang boleh disentuh wujud di luar minda tetapi tidak wujud bagi objek penglihatan.
Walau bagaimanapun, beliau
meneguhkan dalam karyanya yang berjudul Principle of Human Knowledge bahawa
sebagaimana objek penglihatan, objek sentuhan juga wujud dalam minda. Berkeley mencatatkan
perbezaan pada kedua-dua karya tersebut namun masih menekankan bahawa perkara
tersebut bukanlah tujuan sebenar beliau dalam sesebuah karya tentang
penglihatan untuk menyangkal pandangan yang menyatakan bahawa objek sentuhan
wujud luaran daripada minda. Berkeley turut menyatakan bahawa perkara tersebut
tidak seharusnya diandaikan bahawa ‘ralat kasar itu adalah perlu untuk
mewujudkan tanggapan padanya ditetapkan’. Justeru, beliau menegaskan bahawa
kenyataan beliau dalam Essay dan adalah konsisten dengan teori
immaterialisma dalam Principles.
Menurut
W. B. Carter dalam huraiannya berkaitan dengan masalah hubungan antara Berkeley
dengan karya New Thoery of Vision And
His Principle, tafsiran pertama yang boleh dikatakan ialah strict
position atau kedudukan yang tegas dan ia dinyatakan sendiri oleh Berkeley
dalam seksyen 3-6 dalam karyanya Principles of Human Knowledge. Dalam
seksyen tersebut beliau menyatakan bahawa kewujudan benda-benda yang boleh
dirasai dengan deria adalah kerana minda menerimanya. Katanya “apa yang
dimaksudkan dengan istilah ‘wujud’ ialah apabila diaplikasi oleh benda-benda
yang boleh dirasai oleh deria...”. Berdasarkan kenyataan tersebut, kewujudan
sebenar sesuatu benda yang di luar kotak pemikiran tiada kaitan perkara
tersebut perlu untuk difahami. Kenyataan tersebut kelihatan sangat tidak bijak.
Menurut
David M. Armstrong dalam ulasannya mengenai artikel Mr C. M. Turbey tentang
Berkeley dan Molyneux tentang Imej Retina menyatakan, Mr Turbey berhujah bahawa
penentuan objek yang betul daripada pandangan mata dengan imej retina. Dalam
hujah tersebut, beliau menyatakan bahawa Berkeley seolah-olah menterbalikkan
imej retina dalam New Thoery of Vision yang merupakan konsesi teori
semasa.
Berkeley menyatakan bahawa
garisan dan sudut yang sepatutnya digunakan untuk menilai jarak dengan
menggunakan mata adalah bukan benda itu sendiri yang kelihatan. Gambaran visual
yang mengiringi penglihatan manusia diterbalikkan daripada objek sebenar yang
dilihat. Tiada sebab untuk menetukan bahawa ia objek sebenar yang dilihat dari
pandangan mata kerana ia mungkin suatu bentuk pengiring atau keadaan
penglihatan. Selain itu, beliau menyatakan objek yang dilihat sekali imbas oleh
mata tidak sama dengan objek yang disentuh dengan sekali imbas.
Berkeley
menafikan apa yang dilihat manusia itu rata tetapi gagal untuk memperjelaskan
maksud imej rata tersebut. Walaupun kenyataannya ini tidak tepat tetapi ia
hampir benar. Permasalahan tentang sifat rata sesuatu perkara yang dilihat
adalah andaiannya terhadap dimensi pokok. Untuk itu, cuma permukaan yang boleh
dikatakan sebagai rata atau tidak dan permukaan haruslah permukaan yang
mempunyai isi padu, dan isi padu pula mempunyai tiga dimensi. Kemudian Berkeley
menafikan tentang penglihatan lanjutan yang merupakan sudut pandang tiga
dimensi dengan teguh kepada pendapatnya, objek yang dilihat secara pantas atau
sekali imbas adalah gandaan dua dimensi dan hanyalah gandaan dua dimensi yang
berbeza tetapi mepunyai persamaan dekat dengan permukaan yang rata. Walau
bagaimanapun, segala yang dibahaskan tersebut merujuk kepada maksud perkataan
“kanan”, “kiri”, “atas”, “bawah” dan sebagainya yang memperoleh aplikasi
primari daripada pengalaman taktual atau taakulan.
Dalam
karyanya yang berjudul The Theory of Vision Vendicate pada perenggan ke
44 Berkeley ada menyatakan, sebenarnya objek pantas dalam penglihatan adalah
cahaya, dalam mode dan variasi masing-masing,kepelbagaian jenis warna, dalam
kepelbagaian lingkungan atau batasan. Di sini tidak dinyatakan tentang susunan
dua dimensi yang dimiliki oleh sesuatu objek. Dari sudut lain beliau menyatakan
magnitud atau lanjutan terhadap objek yang dapat dilihat sebagai medan visual
yang tidak mempunyai dimensi iaitu bukan tiga dimensi.
The New Theory of Vision merupakan sebuah karya yang menceritakan separuh daripada
bahagian konsep immaterialisma kerana dalam karya itu terdapat huraian yang
cuba menerangkan objek yang dapat dilihat di luar kotak pemikiran.pandangan ini
telah diambil sendiri oleh Berkeley dalam karyanya yang berjudul The
Principle of Human Knowledge. Dalam sesetengah bahagian dalam karyanya,
beliau menjelaskan bahawa objek pantas dalam penglihatan adalah tidak mempunyai
jarak dari diri individu kerana ia berada dalam fikiran.
3.1.2 A Treatise Concerning the Principles of
Human Knowledge
Berkeley menyatakan bahawa niat beliau menghasilkan
tulian ini adalah untuk membuat siasatan ke dalam Prinsip Pertama Pengetahuan
Manusia (A Treatise Concerning the Principle of Human Knowledge) untuk
mengetahui prinsip-prinsip yang menyebabkan ketidakpastian, kemustahilan, dan
percanggahan dalam falsafah. Dalam karya ini, beliau membincangkan dua topik
yang membawa kepada pertikaian. Pertama, beliau mendakwa bahawa minda tidak
boleh memahami idea-idea abstrak. Kita tidak boleh mempunyai idea tentang
beberapa perkara abstrak yang umum kepada banyak idea tertentu dan predikat
yang berbeza dan tidak predikat. Kedua, Berkeley mengisytiharkan bahawa
kata-kata, seperti nama, tidak menandakan idea-idea abstrak. Berhubung dengan
idea-idea, beliau menegaskan bahawa kita hanya boleh berfikir tentang
perkara-perkara tertentu yang telah dilihat (Creery 2001)
Dalam
karya ini juga terdapat istilah “kualiti pertama” dan “kualiti kedua” yang
disusun bersama Robert Boyle tetapi perbezaannya dapat dikesan oleh Descartes
dan Galileo. Terdapat petunjuk kepada
perbezaan yang berlaku terhadap tradisi epistimologi pada zaman pertengahan.
Berkeley percaya bahawa perbezaan ini keseluruhannya adalah palsu dan
meneruskan untuk membangkang perkara tersebut dengan kehebatan yang besar. Beliau
secara umumnya menganggap target utama dalam menentang perbezaan adalah Locke
tetapi perlu dijelaskan bahawa perbezaan yang dinyatakan adalah Hylas dan bukan
formulasi Locke yang mana perbezaannya hampir dengan Cartesian (Creery 2001).
Menurut
George Dicker dalam ulasannya menyatakan, Locke mendapati kualiti pertama
sebagai mana-mana objek fizikal mesti
mempunyai tidak kira apa keadaan ia di dalam atau apa-apa perubahan yang ia
alami. Beliau menyatakan perkara ini termasukalah saiz, bentuk, mobiliti (pergerakan
dan pegun) dan nombor. Beliau mengilustrasiakan kenyataannya bahawa kualiti
benar-benar tidak dapat dipisahkan daripada tubuh, dengan meminta manusia untuk
menggambarkan satu biji benih gandum yang dibahagi kepada dua bahagian,
kemudian dibahagi pula kepada empat bahagian dan seterusnya. Katanya, setiap
bahagian pasti mempunyai saiz, bentuk, sedikit jumlah ketumpatan mobiliti (yang
semestinya nombor selagi mana ia merupakan sebahagian daripada bahan yang
terpisah, walaupun ia adalah ganjil untuk dikatakan tentang nilai sebagai
qualiti bahagian). (Creery 2001)
Walau bagaimanapun,
Berkeley mempunyai pandangan yang jauh berbeza dengan kenyataan Locke tersebut.
Berkeley menyatakan bahawa kualiti pertama adalah perkara atau idea-idea yang
wujud dalam minda seseorang yang melihat atau pemerhati. Idea-idea ini boleh
sahaja menyerupai idea-idea yang terhasil daripada minda orang lain atau
pemerhati yang lain. Selain itu, ia tidak boleh wujud dalam keadaan yang tidak
dilihat, bahan jasadiah atau kebendaan. Kualiti pertama berkaitan dengan angka,
pergerakan dan seumpamanya tidak boleh mempunyai pemisah dengan kualiti kedua
yang mana ia bersangkutan atau mempunyai kaitan dengan deria. Oleh itu,
Berkeley menyatakan bahawa kualiti pertama dan kualiti kedua hanya wujud dalam
minda sahaja.
Himpunan
idea umum George Berkeley dan bantahan beliau terhadap teori tentang abstrak
idea-idea umum berteka-teki dalam banyak perkara yang berkaitan dan kebanyakan
pengulas sangat bermasalah. Persoalan yang mula-mula timbul adalah; apakah
kerja yang dilakukan oleh abstrak idea umum terhadap teori immaterialism
(Creery 2001).
Menurut
E. J. Craig, dalam seksyen 7-13 dalam The Principle of Human Knowledge terdapat
penekanan dalam penyataan dan kritikan Berkeley berkaitan dengan kehalusan dan
ketelusan idea abstrak. Jika diketepikan persoalan tentang beliau menilai atau
tidak terhadap Locke, didapati bukan satu perkara yang dibantah oleh Berkeley
tetapi tiga. Tiga perkara yang dikesan dalam bantahan oleh George Berkeley
adalah pertama; pandangan tunggal. Perkara ini menyatakan kemungkinan idea
abstrak merupakan idea daripada satu kualiti sahaja. Walaupun kualiti tersebut
tidak dapat dimulakan walaupun ada sesuatu yang lain telah memulakannya.
Idea-idea yang ada dalam sesetengah perkara dipersembahkan atau digambarkan
apabila keluasa keperluan yang lain digabungkan bersamanya atau tidak. Merujuk
kepada kenyataan Berkeley itu, E. J. Craig berpendapat, pandangan tunggal itu
tidak dapat tidak ia tetap berkaitan dengan sesuatu kewujudan (Creery 2001).
Perkara kedua ialah
sifat-sifat yang sama dengan pandangan atau pendapat. Dalam hal ini abstrak
idea adalah gabungan atau suatu bentuk pengumpulan idea yang dimulakan oleh
setiap penjelasan terhadap sesuatu konsep persoalan. Sebagai contoh, minda
memerhatikan bahawa Peter, James dan John berkumpul bersama dalam bahagian
bentuk dan kualiti yang lainnya. Hal tersebut memberikan idea-idea yang
kompleks dan terkumpul yang khusus untuk mengekalkan sifat-sifatnya. Hal
tersebut seterusnya menimbulkan idea abstrak yang mana setiap perkara diambil
kira secara sama rata dan mengandungi sesuatu yang sama sifatnya,
mengabstrakkan keseluruhannya dan menolak semua keadaan dan perbezaan yang mana
ia ditentukan oleh perkara atau sesuatu kewujudan (Creery 2001).
Manakala yang ketiga pula ialah
persembahan atau penyampaian secara menyeluruh berkaitan dengan pandangan. Hal
ini datang dari seksyen 13, di mana Berkeley menyebut petikan terkenal daripada
karangan Locke. Idea-idea abstrak dilihat mengandungi idea daripada keseluruhan
perkara berdasarkan keseluruhan misalan dalam istilah persoalan yang umum.
Penjelasan yang diberikan tentang idea umum tentang segi tiga adalah, sama ada
dalam bentuk segi empat tidak sama atau segi tiga sama, kesannya idea umum
hendaklah merupakan idea segi tiga yang mana kedua-dua segi empat sama atau
bukan segi empat, yang mempunyai ukuran yang sama atau tidak dan seterusnya (Creery
2001).
3.1.3 The Dialogues of Hylas and Philonous
Antara
karya Berkeley yang terbaik pernah dihasilkan ialah karyanya yang bertajuk The
Dialogues of Hylas and Philonous. Karya ini telah diterbitkan pada tahun 1713.
Di dalam buku ini, beliau menulis mengenai perihal alasan-alasan menafikan
bahawa segala sesuatu itu bukanlah wujud bahkan dari idea semata. Beliau
berusaha untuk menyatakan semua kebendaan itu bersifat mental Ini menunjukkan
Berkeley mahu menentang material atau kebendaan ini dengan melalui cara diskusi
dialog antara dua watak yang dikarang olehnya dalam buku ini.
Karya ini mengisahkan tentang dua
orang yang berdialog dalam mencari sesuatu kesimpulan yang benar dengan
membincangkan isu-isu seperti metafizik, kebendaan, visual dan sebagainya.
Watak yang ada di dalam dialog tersebut ialah Hylas, sebagai watak kepada orang
yang berpengetahuan,dan Philonous, memegang watak sebagai diri penulis tersebut
iaitu Berkeley. Menurut Hylas, beliau merasakan pendapat-pendapat yang
dikemukakan oleh Philonous bahawa segala sesuatu itu bukanlah hakikat
kebendaan.
Antara dialog-dialog yang diutarakan
ialah mengenai soal material. Hylas menyatakan sesuatu itu tidak masuk akal
jika ia tidak termasuk dalam sesuatu yang disebut benda. Hylas berpendapat
bahawa wujud itu lain dari diamati. Philonous pula menjawab bahawa segala apa
yang bernama kebendaan itu adalah hasil daripada pengamatan pancaindera.
Contohnya melalui penglihatan, kita dapat mengetahui warna, sinar, bentuk
sesuatu objek, dari pendengaran pula, kita boleh mengetahui bunyi, suara dan
sebagainya. Kesimpulan ini menunjukkan semua berasal dari pengamatan
pancaindera iaitu menganggap dunia ini hanyalah idea sahaja.
Seterusnya, ada dialog di antara
mereka berdua yang membicarakan tentang pengamatan pancaindera. Philonous cuba
membuktikan bahawa segala objek itu dapat dicapai oleh pancaindera. Beliau
melakukan kajian terhadap air yang panas dan sejuk. Maka di sini, Hylas
mengakui dengan membuat kesimpulan bahawa rasa panas dan sejuk itu hanyalah
perasaan ataupun dapat dicapai melalui paengamatan pancaindera. Selain itu,
perkara yang sama juga berlaku pada isu rasa dan bau. Semuanya bersifat mental.
Diskusi
mengenai visual juga ada dibahas dalam dialog tersebut. Hylas berpendapat
bahawa sesuatu objek itu dapat dilihat pada suatu jarak yang agak jauh.
Contohnya seperti apa yang dilihat dalam mimpi yang mana semua orang
mempercayai bahawa itu ia bersifat mental.
Bahkan, Hylas menyatakan bahawa
jarak tidak dapat diukur oleh penglihatan, tetapi melalui hasil daripada pengamatan.
Itu antara contoh-contoh dialog yang ada dalam buku tersebutyang membuktikan
fahaman Berkeley dalam menentang material dan mengatakan kenyataan bahawa semua
adalah bersifat idea.
Oleh itu, perbincangan antara Hylas
dan Philonous ini secara tidak langsung membawa kepada mengetahui hujah-hujah
dari golongan empiricisme yang berkonsepkan sumber berfikir adalah pengamatan
pancaindera. Berkeley membuat suatu perspektif yang baik dalam menerangkan
kefahaman golongan empiricsme melalui karya ini.
Kesimpulan yang diperolehi dalam
dialog ini merumuskan kepada suatu keputusan yang mana Berkeley mempertahankan
pendapatnya yang berfahaman idealisme. Beliau menghuraikan masalah antara
hakikat kebendaan dan pancaindera dalam sesi dialog tersebut. Secara tidak langsung,
ada kenyataan beliau yang mengatakan ada itu sama dengan ada yang ditanggap,
maksudnya wujud itu ada sama dengan yang wujud dalam akal fikiran melalui
pengamatan pancaindera.
4.1 Rumusan
George Berkeley merupakan ahli falsafah yang
lahir dalam abad ke-18 dan merupakan ahli falsafah yang hidup dalam zaman
peralihan antara zaman ahli falsafah moden dengan ahli falsafah terkemudian.
Secara
rumusnya dapatlah dikatakan bahawa falsafah Berkeley ini menolak kewujudan
seuatu benda yang tidak dapat disentuh dan difikirkan oleh akal. Beliau
menganggap sesuatu kewujudan itu boleh dipercayai sekiranya ia dapat dirasai
dan disentuh oleh deria.
RUJUKAN
Walter E. Creery. 2001. British Library
Cataloguing in Publication. George Berkeley Critical
Assessments. Volume 1, halaman 171.
Walter E. Creery. 2001. British Library
Cataloguing in Publication. George Berkeley Critical
Assessments. Volume 11, halaman 45,63, &
135.
Etienne Gilson & Thomas Langan, Modern
Philosophy Descartes to Kant. 1968. Halaman
230 & 234
Richard Schacht. Classical Modern
Philosophers Descartes to Kant. 1984. Halaman 139.
